Een arbeidsdeskundige is in Nederland een persoon wiens werk ligt op het gebied van belasting en belastbaarheid als het gaat om wat van een mens kan worden gevraagd in arbeid. De arbeidsdeskundige laat zich in zijn onderzoek ondersteunen door een bedrijfsarts. Deze bedrijfsarts vertaalt de ziekte of het gebrek van een werknemer in een zogeheten Functionele Mogelijkheden Lijst, FML.

In plaats van medische termen staat in de FML genoemd hoeveel de werknemer bijvoorbeeld kan tillen, hoe lang hij op een dag kan lopen of zitten, of de werknemer zich kan concentreren en hoe lang. Op deze wijze worden het menselijke lichaam en de geest in kaart gebracht ten aanzien van de mogelijkheden tot presteren.

De arbeidsdeskundige gaat vervolgens de functie van een werknemer ontrafelen, van taken en verantwoordelijkheden naar werkzaamheden en van werkzaamheden naar handelingen die hierbij verricht moeten worden. Vervolgens worden deze handelingen vergeleken met de mogelijkheden uit de FML van de bedrijfsarts.

Hiermee stelt een arbeidsdeskundige uiteindelijk vast of een werknemer zijn eigen werk nog kan verrichten, eventueel met aanpassingen in de functie of met hulpmiddelen. Voor het ontrafelen van de functie en de problematiek gaat de arbeidsdeskundige in gesprek met de werknemer, de werkgever en heeft overleg met de bedrijfsarts.

Daarnaast wordt de FML doorgenomen en de functiebeschrijving van de werknemer. In combinatie met dit laatste wordt door de arbeidsdeskundige een bezoek gebracht aan de werkplek en eventuele collega's van de werknemer met soortgelijke functies / taken.

Het werkveld van de arbeidsdeskundige is breed. Hij kan ook adviseren in aanpassingen van het werk of het inzetten van hulpmiddelen.

Daarnaast is de arbeidsdeskundige bekend met de sociale wetgeving, is specialist op het gebied van verminderde arbeidsgeschiktheid wetgeving (WIA) en de Wet Verbetering Poortwachter. Arbeidsdeskundigen werken bij het UWV, waar zij vaststellen of een werknemer recht heeft op een uitkering van de WIA.

Zij werken bij verzekeringskantoren om vast te stellen of zogeheten Zelfstandigen / Ondernemers die langdurig ziek zijn recht hebben op een uitkering uit hun verzekering en hoeveel. Daarnaast werken arbeidsdeskundigen bij grote werkgevers, arbodiensten of als zelfstandige, om werkgever en werknemer te ondersteunen in de mogelijkheden van terugkeer naar het eigen of ander werk, bij gezondheidsklachten van een werknemer.

Arbeidsdeskundige kan iemand worden door een hiervoor geldende post-hbo-opleiding te volgen. Deze opleiding kan worden gevolgd bij het UWV, door werknemers van het UWV. Het betreft hier een interne opleiding voor arbeidsdeskundigen die zich o.a. bezig gaan houden met het vaststellen of mensen in aanmerking komen voor een WIA-uitkering. Daarnaast zijn er in Nederland nog vier opleidingen tot arbeidsdeskundige, waar de studenten opgeleid worden voor de breedte van vak en het werkveld.

Na de opleiding kan een arbeidsdeskundige zich certificeren bij Hobéon, wanneer hij twee jaar aantoonbare praktijkervaring heeft en minimaal een vierjarige hbo-opleiding in de sociale vakken. Ook kan de gecertificeerde arbeidsdeskundige zich inschrijven in het register voor arbeidsdeskundigen, de SRA.

Het merendeel van de arbeidsdeskundigen in Nederland is aangesloten bij de landelijke beroepsvereniging NVvA, Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen.

Tot medio 2008 is Hans Kriegsman secretaris geweest van het platform zelfstandigen van de NVvA (Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen).